İSTANBUL’UN SİLUETİ KAÇ DOLAR EDER ?

Tolga KORKUT

Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, Kadıköy'de Haydarpaşa merkezli yapılanma planlarına karşı bir hareket başlatıyor. Şubenin ele geçirdiği plan, Harem'den başlayıp Kadıköy rıhtımına kadar uzanan, Haydarpaşa Garı'nın arkalarına kadar uzanan 3 milyon metrekarelik alanda bir yapılanma öngörüyor.

Mimarlar Odası, planla ilgili ayrıntılı bilgi vermek ve plana karşı bir platform oluşturmak amacıyla, 13 Mayıs Cuma günü, saat 14:00'te, TMMOB Mimarlar Odası Büyükkent Şubesi Yıldız dış karakol binasında bir basın toplantısı düzenliyor.

Odadan Mücella Yapıcı, yaklaşık iki hafta önce İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne görüş almak için gönderilen planın içeriğini şöyle anlatıyor:

"Bu bölgede Dünya Ticaret Merkezi binası, 7 gökdelen, iş merkezleri, süper lüks konutlar yapılması planlanıyor. Bu büyük bir özelleştirme projesi. Park, çocuk bahçesi gibi alanların da girişimciye devredilmesi ve yeniden kamulaştırmama garantisi verilmesi var.

Kıyı yeniden dolduruluyor. Liman kaldırılıyor. Demiryoluyla denizin ilişkisi kesiliyor."

Planla ilgili ilk duyumlar, daha önce "Haydarpaşa'ya Dünya Ticaret Merkezi" başlığıyla basında yer almış, Mimarlar Odası, o dönemde de plana karşı tepkisini dile getirmişti.

Buna kimse onay vermez

Mücella Yapıcı, herhangi bir planlamacının, ulaşımcının, zemin deprem araştırmacısının, teknik birinin bu plana asla onay vermeyeceğini söylüyor.

"Dünya Ticaret Merkezi ve Kruvaziyer Limanı" adıyla anılan bu planın sakıncalarını da şöyle özetliyor:

"* Arazi, 3 milyon metrekarelik yapılaşmaya uygun değil.

* İstanbul ve Anadolu'nun demiryolu ve deniz ulaşımı bağlantısı kesilecek.

* Kıyı yeniden dolduruluyor. Oysa, halihazırda dolgu. Haydarpaşa Garı bile kazıklar üzerinde.

* Dünyanın en özel siluetlerinden birine, kıyı alanına 7, 8 gökdelen dikilemez.

* Tarihi ve kültürel simgeler yok edilecek.

* Planda 5-7 milyar dolarlık bir nakit akışı öngörülüyor. Bu plan ekonomiye girdi de sağlamayacak. Oysa liman kâr eden bir işletme."

Ancak sorun, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın planının kesinleşmesi halinde, hiçbir onaya ihtiyaç duyulmadan, hatta bu plan kamuya açıklanmadan hayata geçirilebilmesi. Zira hükümet, bir süredir, bu zeminin yasal hazırlığını yapmış durumda.

Adım adım hazırlık

Odaya göre, hükümet bu planın hazırlığını adım adım yaptı.

Önce, 17 Eylül 2004'te, 5234 sayılı kanunun geçici 5. maddesiyle,

"* Haydarpaşa liman ve gar alanında bulunan hazine malı taşınmazlar, bedelsiz olarak Devlet Demiryolları'na (TCDD) devredildi.

* Ayrıca, bu bölgeyle ilgili her türlü imar planının yapılması, onaylanması ve her türlü ruhsatın verilmesi yetkisi Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'na verildi.

* Bakanlığın hazırladığı planlar belediyelere tebliğ edildiğinde, uygulama zorunluluğu getirildi."

Ardından, bu yıl 21 Nisan'da kabul edilen, "Torba Yasası" olarak bilinen 5335 sayılı kanunun 32. maddesiyle,

"Söz konusu taşınmazların satış ve devir yetkisi TCDD Yönetim Kurulu'na bırakıldı."

TCDD, daha önce özelleştirme kapsamına alınmıştı. Oda, bu son yasayla yerel yönetimlerin yalnızca görüş bildiren merciler haline getirildiğini savunuyor.

İstanbul'u mal haline getirdiler

Yapıcı, bu sürecin tamamıyla antidemokratik olduğunu, planın bölgeyi elitlere özel, kapalı bir bölge haline getireceğini vurguluyor. Öte yandan, bilgi edinme hakkından yararlanarak planın resmi ayrıntılarını isteyeceklerini söylüyor ve soruyor:

"İstanbul'un silueti kaç dolar eder?"